ปราสาทตาเมือนโต๊จ

ลักษณะสถาปัตยกรรม

ปราสาทตาเมือนโต๊ด เป็นปราสาทขนาดเล็กที่สุดในกลุ่มปราสาทตาเมือน (ตาเมือนธม ตาเมือนโต๊ด ตาเมือน) แม้จะมีขนาดไม่ใหญ่ แต่ก็มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นและน่าสนใจ โดยเฉพาะการออกแบบเพื่อใช้งานในลักษณะเฉพาะคือ "อโรคยศาล" หรือ "โรงพยาบาลโบราณ"

วัสดุก่อสร้าง ตัวปราสาทสร้างจาก ศิลาแลง ซึ่งทนทานและหาได้ง่ายในพื้นที่ แต่บางส่วน เช่น กรอบประตูหรือฐานอาคาร อาจใช้ หินทราย เพื่อความละเอียดในการสลักลวดลาย ลักษณะอาคาร เป็นอาคารขนาดเล็กเพียง 1 หลัง มีผังเรียบง่าย ฐานปราสาทยกสูงเล็กน้อย มีประตูทางเข้าด้านหน้า และผนังทึบด้านข้างพบจะช่องหน้าต่างมีลูกมะหวด (ลูกกรงหิน) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของสถาปัตยกรรมขอม ไม่มีปรางค์หรือยอดปราสาทแบบศาสนสถานหลัก มีประตูทางเข้าด้านหน้า และผนังทึบด้านข้าง พบช่องหน้าต่างมีลูกมะหวด (ลูกกรงหิน) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของสถาปัตยกรรมขอมไม่มีปรางค์หรือยอดปราสาทแบบศาสนสถานหลัก กำแพงล้อมรอบ (ระเบียงคด) มีร่องรอยของ กำแพงศิลาแลงล้อมรอบ ตัวอาคาร กำแพงมีลักษณะเป็นแนวสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาดกะทัดรัด ระบบน้ำและสิ่งก่อสร้างประกอบ พบ สระน้ำโบราณ ขนาดเล็กอยู่ด้านทิศเหนือ 1 สระ ซึ่งอาจใช้ในพิธีกรรมหรือล้างบาดแผล สภาพแวดล้อมโดยรอบเป็นที่ราบเชิงเขา อากาศเย็น เหมาะกับการพักฟื้นหรือรักษาโรค ฐานโยนี (ไม่พบศิวลึงค์) ภายในอาคารพบ ฐานโยนี ซึ่งเป็นแท่นหินสี่เหลี่ยม เจาะรูตรงกลางสำหรับระบายน้ำศักดิ์สิทธิ์ การไม่มีศิวลึงค์ อาจบ่งบอกว่าใช้ในกิจกรรมทางศาสนาร่วมกับการบำบัดรักษา ไม่ใช่ศาสนสถานหลัก