ปราสาทตาควาย
ปราสาทตาควาย : มรดกขอมโบราณแห่งชายแดนไทย-กัมพูชา
ปราสาทตาควาย เป็นหนึ่งในโบราณสถานสำคัญของจังหวัดสุรินทร์ ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านตาควาย ตำบลโคกตะเคียน อำเภอกาบเชิง ใกล้ชายแดนประเทศไทยกัมพูชา ปราสาทแห่งนี้สะท้อนถึงอิทธิพลทางศิลปกรรมและศาสนาของอาณาจักรขอมในช่วงพุทธศตวรรษที่ 1617 โดยมีลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่เป็นแบบศิลปะขอมยุคบาปวนถึงนครวัด ซึ่งเป็นช่วงที่อาณาจักรขอมมีอำนาจแผ่ขยายครอบคลุมพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยในปัจจุบัน
ต้นกำเนิดและยุคสมัย
ปราสาทตาควายถูกสร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 1617 ตรงกับยุครุ่งเรืองของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 และพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 แห่งอาณาจักรขอม ศาสนาที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้างคือ ศาสนาฮินดู ลัทธิไวษณพนิกาย โดยเชื่อกันว่าศาสนสถานแห่งนี้มีไว้เพื่อบูชาพระวิษณุและเป็นศูนย์รวมทางจิตวิญญาณของชุมชนในท้องถิ่น
ด้วยทำเลที่ตั้งอยู่ใกล้เส้นทางโบราณที่เชื่อมต่อระหว่างนครวัดพิมาย ปราสาทตาควายจึงมีบทบาทสำคัญในด้านการปกครองและการควบคุมพื้นที่ชายแดนของอาณาจักรขอมในอดีต
สถาปัตยกรรมและลวดลายประดับ
ตัวปราสาทประธานของปราสาทตาควายสร้างด้วยหินทรายและศิลาแลง ตั้งอยู่บนฐานสี่เหลี่ยม มีทางเข้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ซึ่งเป็นลักษณะทั่วไปของศาสนสถานในศิลปะขอม ภายในบริเวณปราสาทปรากฏร่องรอยของคูน้ำและแนวกำแพง ซึ่งสะท้อนแนวคิดเรื่องจักรวาลตามคติความเชื่อของศาสนาฮินดู
แม้โครงสร้างส่วนบนของปราสาทจะพังทลายไปมาก แต่ยังสามารถเห็นลวดลายแกะสลักที่งดงามได้ เช่น หน้ากาลประดับเหนือซุ้มประตู ลายพันธุ์พฤกษา ลายเรขาคณิต และเสาประดับกรอบประตูที่มีความประณีตอ่อนช้อย ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ดีของศิลปะบาปวนนครวัด
ความหมายของชื่อ ตาควาย
ชื่อ ตาควาย อาจเกิดจากการเรียกขานของชาวบ้านในพื้นที่ ซึ่ง ตา ในภาษาไทยท้องถิ่นหมายถึงชายชรา ส่วน ควาย อาจสื่อถึงชื่อบุคคล หรือสัตว์ในตำนานท้องถิ่น แม้ไม่มีหลักฐานทางเอกสารที่บ่งบอกชื่อดั้งเดิมของปราสาทนี้ในสมัยขอม แต่ชื่อที่ใช้อยู่ในปัจจุบันถือเป็นมรดกทางภาษาที่สะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนกับโบราณสถานอย่างแนบแน่น
การอนุรักษ์และคุณค่าในปัจจุบัน
ปราสาทตาควายได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติ โดยกรมศิลปากร มีการขุดแต่งและบูรณะบางส่วนเพื่อรักษาโครงสร้างดั้งเดิม ปัจจุบันเปิดให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวเข้าชม และกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และศิลปกรรมของอีสานใต้
นอกจากคุณค่าทางศิลปกรรมและศาสนาแล้ว ปราสาทตาควายยังเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ที่แสดงถึงการขยายตัวของอำนาจอาณาจักรขอมมายังดินแดนไทยโบราณ และสะท้อนถึงการจัดระบบเมือง การคมนาคม และการควบคุมพื้นที่ชายแดนในอดีต
ปราสาทตาควาย
แม้ปราสาทตาควายจะไม่ใหญ่โตเท่าปราสาทหินพิมายหรือเขาพนมรุ้ง แต่ด้วยความเรียบง่ายและลวดลายที่ยังคงแฝงไว้ด้วยความงดงาม ปราสาทแห่งนี้จึงเปรียบได้กับอัญมณีทางวัฒนธรรมที่ส่องแสงอยู่ท่ามกลางทุ่งกว้างของภาคอีสาน ช่วยให้ผู้คนในปัจจุบันได้ย้อนรำลึกถึงรากเหง้าทางประวัติศาสตร์ และเชื่อมโยงกับอารยธรรมอันยิ่งใหญ่ของโลกในอดีตอย่างแนบแน่น
โรงแรมในเมืองสุรินทร์ รีสอร์ทสุรินทร์
MakeWebEasy